Κίμωλος ...μια όαση στις Κυκλάδες
Ανέγγιχτη σχεδόν από το πέρασμα του χρόνου, η Κίμωλος αποτελεί ιδανικό προορισμό για όσους αναζητούν στις διακοπές τους την επαφή με την ελληνική ύπαιθρο, τους κατοίκους της και τον τρόπο ζωής τους. Για τον καλοκαιρινό επισκέπτη, οι δαντελωτές και ηλιόλουστες παραλίες του νησιού παρουσιάζουν αμέτρητες φυσικές ομορφιές εξισορροπώντας το βραχώδες τοπίο με την ψιλή άμμο και το λεπτό βότσαλο. Η ανομοιομορφία τους προσδίδει μια ξεχωριστή χάρη στην καθεμιά. Σε απόσταση ούτε 15 λεπτών, η γειτονική Πολύαιγος, ένα από τα μεγαλύτερα ακατοίκητα νησιά του Αιγαίου, προσφέρει πρόσθετες επιλογές, που θα ικανοποιήσουν τελικά και τα πιο απαιτητικά γούστα.
Εκτός όμως από τον ήλιο και τη θάλασσα, υπάρχουν κι άλλοι λόγοι για να επισκεφθεί κανείς αυτή τη γωνιά των Κυκλάδων, όλες τις εποχές. Εξαιτίας της ηφαιστειακής τους προέλευσης, η Κίμωλος και η Πολύαιγος διαθέτουν αφάνταστη ποικιλία πετρωμάτων, που σχηματίζουν πολύχρωμους και εντυπωσιακούς σχηματισμούς, τόσο κατά μήκος των ακτών, όσο και στο εσωτερικό των νησιών.Η γεωγραφική απομόνωση των δύο νησιών από την ηπειρωτική Ελλάδα είχε ως αποτέλεσμα τη διαφοροποίηση της βιολογικής εξέλιξης. Έτσι, σήμερα η περιοχή διαθέτει μια μοναδική χλωρίδα και πανίδα, καθώς αρκετά από τα είδη που απαντώνται εδώ είναι ενδημικά και σπάνια. Δύο είδη ερπετών, η οχιά Macrovipera sveitzerii και η σαύρα Podarcis milensis ζουν αποκλειστικά σε αυτά τα νησιά, καθώς και στη γειτονική Μήλο. Τέλος, στα καταγάλανα νερά της περιοχής κολυμπά η μεσογειακή φώκια Monachus monachus, είδος που παγκοσμίως απειλείται με εξαφάνιση. Για όλους αυτούς τους λόγους, η ΒΔ Κίμωλος και η Πολύαιγος έχουν ενταχθεί στο Δίκτυο NATURA 2000, το δίκτυο των οικολογικά σημαντικότερων περιοχών της Ευρώπης.
Η Κίμωλος προσφέρεται ιδιαίτερα και για περιπάτους στην εξοχή. Ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει το τοπίο διασχίζοντας τα παραδοσιακά καλντερίμια και να θαυμάσει τις αμέτρητες πεζούλες που έφτιαχναν οι αγρότες για να εκμεταλλευτούν και την τελευταία σπιθαμή καλλιεργήσιμης γης.
Χαρακτηριστικά δείγματα αυτής της εποχής, αποτελούν τα πολυάριθμα πέτρινα αλώνια, καθώς κι οι «κατοικιές», μικρά κτίσματα, πολλές φορές σκαμμένα στο βράχο, όπου έμεναν οι καλλιεργητές την περίοδο των αγροτικών εργασιών. Τα γαϊδουράκια εξακολουθούν να αποτελούν για τους γεροντότερους πολύτιμο μεταφορικό μέσο, που σήμερα τελεί και αυτό υπό εξαφάνιση!
Το νησί διαθέτει πλήθος εκκλησιές και ξωκλήσια (πάνω από 80) οι περισσότερες από τις οποίες κτίστηκαν μεταξύ 16ου-18ου αιώνα. Ένας μεγάλος αριθμός εκκλησιών κοσμεί το Χωριό, ενώ άλλες κρατούν συντροφιά στον περιπατητή στα βουνά, στους λόφους και στους κάμπους του νησιού.
Στο Χωριό, ξεχωρίζει η μητρόπολη του νησιού, ο ναός της Παναγίας της Οδηγήτριας, της οποίας η εικόνα φιλοτεχνήθηκε τον 15ο αιώνα. Μέσα στο Ενετικό Κάστρο, το κέντρο του Χωριού, αξίζει να επισκεφθεί κανείς την αρχαιότερη εκκλησία του νησιού, τη Γέννηση του Χριστού, η οποία χτίστηκε το 1592, ενώ ιδιαίτερα εντυπωσιακή είναι η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου. Και οι δύο έχουν χαρακτηριστεί από το Υπουργείο Πολιτισμού ως μνημεία ιδιαίτερης ιστορικής αξίας.
Αξίζει τέλος και μια περιήγηση στα στενά ανηφορικά δρομάκια του Χωριού, που είναι χτισμένο μέσα και γύρω από το Ενετικό Κάστρο. Πάνω στις τρεις πόρτες του Κάστρου διακρίνονται τα οικόσημα της εποχής. Τα κατάλευκα σπίτια του Χωριού με τα μπλε παράθυρα και τις γεμάτες λουλούδια αυλές τους αποτελούν γνήσια δείγματα αιγαιοπελαγίτικης αρχιτεκτονικής.
Ιδιαίτερα γραφικός είναι και ο οικισμός της Γούπας, όπου οι ψαράδες φυλάνε τις βάρκες τους σε σκαμμένες σπηλιές, τα «σύρματα». Αναμφίβολα, η Κίμωλος είναι ένας μικρός παράδεισος που αρκεί να τον ανακαλύψεις για να σε γοητεύσει.
λίγα λόγια για το νησί
Η Κίμωλος βρίσκεται στις νοτιοδυτικές Κυκλάδες, βορειοδυτικά της Μήλου, σε απόσταση 86 ναυτικών μιλίων από τον Πειραιά. Η έκταση του νησιού είναι 36 τ.χλμ., και η ακτογραμμή του εκτείνεται σε μήκος 38 χιλιόμετρων, σχηματίζοντας πολυάριθμους κόλπους, νησίδες, θεαματικές παραλίες, θαλάσσιες σπηλιές και ιδιόμορφες ακτές. Στην Κίμωλο μπορεί να φτάσει κανείς από το λιμάνι του Πειραιά απ’ όπου το καλοκαίρι υπάρχει καθημερινή συγκοινωνία. Εναλλακτικά, η προσέγγιση μπορεί να γίνει και μέσω Μήλου, με πλοίο ή αεροπλάνο. Η απόσταση από τη Μήλο είναι μόλις ένα ναυτικό μίλι και η συγκοινωνία συχνή και καθημερινή.
Το όνομα του νησιού παραμένει το ίδιο από τους αρχαίους χρόνους και προέρχεται, σύμφωνα με τη μυθολογία, από τον πρώτο οικιστή, τον Κίμωλο. Αργότερα, αναφέρεται και με το όνομα Εχινούσσα, εξαιτίας των αχινών που αφθονούσαν και αφθονούν στις πετρώδεις ακτές της ή όπως λένε άλλοι λόγω της παρουσίας της οχιάς (νησί των εχιδνών). Το όνομα Αρζαντιέρα (Argentiera=ασημένια) δόθηκε στο νησί από τους ναυτικούς της δύσης (13ο και 14ο αι. μ.Χ.), προφανώς εξαιτίας του χρώματος των πετρωμάτων του.
Το νησί είναι ορεινό με ομαλό ανάγλυφο και ψηλότερη κορυφή το Παλαιόκαστρο (365μ.) Η βλάστηση είναι λιγοστή καθώς και το νερό. Υπάρχουν κάποιοι χείμαρροι, που έχουν νερό μόνο το χειμώνα. Τα σημαντικότερα ακρωτήρια του νησιού είναι βόρεια η Γερακιά, νότια ο Αγ. Γεώργιος και δυτικά η Πεταλίδα. Οι ακτές της Κιμώλου στη νότια και ανατολική πλευρά είναι αμμώδεις ενώ οι βόρειες είναι βραχώδεις. Από τις ωραιότερες παραλίες είναι η Μπονάτσα, τα Ελληνικά και το Σούφι.
Ανατολικά από την Κίμωλο βρίσκεται η Πολύαιγος (δηλαδή το νησί των πολλών αιγών) ή Πόλυβος, νησί ακατοίκητο, καθώς είναι βραχώδες και άνυδρο, με πανέμορφες όμως ακτές και παραλίες. Ανάμεσα στα δύο νησιά βρίσκονται δύο μικρές νησίδες, ο Αγ. Ευστάθιος, και ο Αγ. Γεώργιος, που πήραν το όνομά τους από τα ομώνυμα ξωκλήσια.
Το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού της Κιμώλου διαμένει στο βασικό οικισμό, το Χωριό. Εδώ βρίσκονται σχεδόν όλα τα καταστήματα και οι υπηρεσίες. Σε μικρή απόσταση από το Χωριό, βρίσκεται το γραφικό λιμάνι της Κιμώλου, η Ψάθη, που σε τίποτα δε μοιάζει με τα πολυσύχναστα λιμάνια των υπόλοιπων Κυκλάδων. Ο πληθυσμός του νησιού έχει μειωθεί σημαντικά τις τελευταίες δεκαετίες και σήμερα δεν ξεπερνά τους 500 μόνιμους κατοίκους.
Η Κίμωλος ήταν κυρίως γεωργικό νησί ενώ αρκετοί κάτοικοί της διακρίθηκαν στον τομέα της ναυτιλίας. Σήμερα η γεωργία αποτελεί κυρίως συμπληρωματική δραστηριότητα, αν και το νησί εξακολουθεί να παράγει άριστης ποιότητας κρέας και τυρί. Αρκετές οικογένειες βασίζουν το εισόδημά τους στον τομέα της εξόρυξης και δουλεύουν σε ορυχεία, στα Πράσσα ή στη γειτονική Μήλο. Τα τελευταία χρόνια ξεκίνησε σταδιακά η τουριστική ανάπτυξη. Ανάμεσα στα διάφορα επαγγέλματα, είναι και αρκετά παραδοσιακά που διατηρούνται ακόμη χάρη στον τρόπο ζωής των ντόπιων. Απ’ αυτά ξεχωρίζουν του σιδερά, του ψαθά, του ράφτη και των λαϊκών οργανοπαικτών.
